Wat is een complexe scheiding?

11 februari 2023
Een complexe scheiding is een scheiding waarbij ouders door aanhoudende ernstige conflicten het belang en welzijn van de jeugdigen uit het oog verliezen, evenals het wederzijdse belang. Een complexe scheiding wordt ook wel een conflictscheiding of een vechtscheiding genoemd.

Bij ernstige conflicten kan ten eerste gedacht worden aan aanhoudende heftige ruzies tussen beide ouders, al dan niet gepaard gaande met juridische procedures, ten tweede aan meer verkapte ruzies of wederzijds dwarsbomen en denigreren, en ten derde kan er sprake zijn van eenzijdig conflictrijk gedrag, zoals tegenwerking vanuit één ouder.

Wat voor impact heeft een complexe scheiding op kinderen?
In een scheidingsproces kan een jeugdige zeer ingrijpende ervaringen meemaken en daar, afhankelijk van de leeftijd, veerkracht en mate en aard van opvang door verzorgers, een psychotrauma aan overhouden. Een scheiding heeft altijd invloed op een kind, waarbij de gevolgen per leeftijd verschillen.

Jaarlijks zijn in Nederland er ongeveer 3.500 kinderen betrokken bij een conflictscheiding van hun ouders. Ongeveer de helft betreft een scheiding van niet gehuwde partners, waardoor deze groep minder goed in beeld is. De kinderombudsman heeft in 2014 geschat dat ongeveer 16.000 kinderen in Nederland lijden onder een conflictscheiding.

Naast praktische gevolgen zoals een mogelijke verhuizing en een stiefgezin heeft een scheiding ook psychische en emotionele gevolgen voor kinderen.

Op de kortere termijn kunnen kinderen last hebben van:

  • Gedragsproblemen zoals roken en alcohol- of drugsgebruik, maar ook agressie, vandalisme of delinquentie;
  • Problemen in de omgang met anderen;
  • Stress veroorzaakt door de scheiding kan zich uiten in lichamelijke klachten, zoals slaapproblemen, hoofdpijn, misselijkheid en buikpijn;
  • Emotionele problemen zoals angstgevoelens, stress en depressieve gevoelens. Ook kan een laag zelfbeeld ontstaan;
  • Problemen op school zoals concentratieproblemen, slechtere schoolprestaties, minder goede omgang met hun medeleerlingen doordat ze sneller boos worden of zich terugtrekken.

Op de langere termijn kunnen kinderen met de volgende risico’s te maken hebben:

  • Groter risico op depressie of andere mentale problemen;
  • Hoger risico om zelf ook te scheiden;
  • Lager opleidingsniveau en daarmee vaak ook een lager inkomen;
  • Slechtere band met (één van) de ouders (ouderonthechting/ verstoting).

Welke gedragingen kan je signaleren bij kinderen?:

  • Slecht eten
  • Slecht slapen
  • Prikkelbaarheid
  • Buikpijn

Hoe kan je een inschatting maken van de problematie?:

Wat gebeurt er allemaal in de regio Hart van Brabant?
Er worden door diverse organisaties bijeenkomsten georganiseerd rondom het thema Complexe Scheidingen voor zowel ouders als professionals. Vanuit het Regionaal Expertisecentrum Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is er in 2022 de training “Risicotaxatieinstrument Scheiden” aangeboden aan professionals en zijn er 6 trainingen “Complexe Scheidingen” aangeboden aan wijkteams. Ook worden er vanuit Als je uit elkaar gaat ouderbijeenkomsten “Scheiden” georganiseerd.

Ook gaat de regio Hart van Brabant aan de slag als proeftuin voor het toekomstscenario. De regio wil met de proeftuin bereiken dat ieder gezin vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de netwerkpartners in het sociaal domein de best passende ondersteuning en zorg geboden krijgt, zodat jeugdigen zich kunnen ontwikkelen en veilig kunnen opgroeien. De situatie van het gezin wordt hierbij als uitgangspunt genomen. De proeftuin richt zijn op gezinnen met complexe hulpvragen en waarbij er sprake is van onveiligheid, bedreigingen in de ontwikkeling van jeugdigen en/of complexe echtscheidingsproblemen. In de proeftuin wordt geëxperimenteerd en geleerd van netwerksamenwerking en het komen tot gezamenlijke oplossingen. Hierbij wordt ingezet op verdere versterking van de lokale (wijk)teams en inzet van experts vanuit zorg en veiligheid. Onderdelen hierbij zijn een multi-expertteam zorg en veiligheid, verklarende analyse, netwerkdossier en rechtsbescherming.

Verder start op 1 mei 2023 de pilot Gezinsadvocaat, om begeleiding bij scheiding te geven. De Gezinsadvocaat is een advocaat die het gehele proces tijdens en na een scheiding regisseert. Bij start wordt er gekeken naar wat het gezin (ouders én kinderen) nodig heeft om de scheiding goed af te wikkelen. De Gezinsadvocaat zorgt ervoor dat je bij de juiste professional terecht komt. Er wordt dus niet alleen maar naar de rechtelijke zaken gekeken, maar ook of er zorg nodig is binnen het gezin (meer informatie hier). Alsjeuitelkaargaat.nl organiseert op 19 mei de webinar “It takes a village to raise a child”. Deze webinar is bedoeld voor alle professionals die te maken hebben met scheidende ouders (meer informatie hier).

Andere regionale initiatieven:

  • Scheidingsadvies team
  • High conflict forum

Meer informatie:

Terug naar het overzicht