Nieuwe wet seksuele misdrijven

Per 1 juli 2024 is in Nederland de nieuwe wet seksuele misdrijven ingevoerd. Met deze nieuwe wet zijn meer vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag strafbaar en zijn slachtoffers van seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag strafrechtelijk beter beschermd. Wat is er veranderd?

Seks zonder consent is strafbaar en bewijs van dwang niet langer noodzakelijk
Het uitgangspunt van de nieuwe wet aanpak seksuele misdrijven is dat seks gewenst moet zijn.
Seksueel contact doorzetten terwijl er signalen zijn dat de ander niet wil, is strafbaar. Om verkrachting of aanranding aan te tonen is het nu niet meer nodig om te bewijzen dat er sprake was van dwang. Dwang is in de nieuwe wet wél een strafverzwarende factor, maar niet langer een vereiste voor een veroordeling voor verkrachting of aanranding. Degene die seksueel contact initieert, moet alert zijn of de ander hetzelfde wil. Als dit niet duidelijk is, moet je bij de ander nagaan hoe diegene erin staat. Het komt namelijk vaak voor dat slachtoffers van aanranding of verkrachting zich niet verzetten, maar uit angst juist bevriezen.

Enkele voorbeeldsignalen van een ontbrekende wil:

  • Expliciet verbaal gedrag zoals “Nee”, “Stop”, “Ik wil gaan” of “Ik wil niet”.
  • Fysiek afhoudend gedrag zoals tegenhouden, wegduwen of weglopen.
  • Non-verbale signalen zoals huilen, wegdraaien of het vermijden van oogcontact.
  • Passieve opstelling zoals het uit angst bevriezen van het lichaam.

Het blijft bij seksuele misdrijven zo dat het bewijs in concrete zaken lastig te leveren kan zijn. Vaak is er sprake van een één-op-één situatie zonder getuigen. Als de verdachte ontkent, gaat het om het woord van de één tegen de ander. Bewijs is dan noodzakelijk; zoals sporen op het lichaam, camerabeelden of bijvoorbeeld tekstberichten.

Seksuele intimidatie in het openbaar is strafbaar (offline én online)
Seksuele intimidatie in het openbaar is zowel offline als online strafbaar; bijvoorbeeld op straat, op openbare websites of op social media.

Voorbeelden van seksuele intimidatie offline:

  • Ongevraagd met iemand meelopen, nafluiten en/of seksueel getinte opmerkingen maken.
  • Iemand achterna fietsen, naroepen en/of seksueel getinte opmerkingen maken.

Voorbeelden van seksuele intimidatie online:

  • Een seksueel getinte reactie plaatsen onder een foto of video op social media.
  • Ongevraagd een seksueel getint bericht sturen naar iemand op social media.

Of iets daadwerkelijk strafbaar is hangt af van een aantal dingen. Zo wordt er gekeken naar de situatie, waar het zich voordoet, de inhoud van de seksuele benadering en de frequentie hiervan.

Het als volwassene uitwisselen van seksueel getinte berichten met kinderen is strafbaar
Sexchatting is met ingang van de nieuwe wet ook strafbaar. Sexchatting is het seksueel benaderen van kinderen onder de leeftijd van 16, maar ook het seksueel benaderen van kinderen van 16 en 17 jaar in een kwetsbare positie. Bijvoorbeeld kinderen met een verstandelijke handicap of een psychische stoornis. Bij sexchatting hoeft geen sprake te zijn van het doen van een voorstel tot een ontmoeting voor seksuele doeleinden, maar gaat het bijvoorbeeld om het sturen van seksueel getinte berichten. Dit in tegenstelling tot grooming, wat eerder al strafbaar was. Door de nieuwe wet kan in de voorfase van daadwerkelijk seksueel misbruik eerder worden opgetreden.

Verkrachting kan niet meer verjaren
Slachtoffers kunnen zelf bepalen of en wanneer ze aangifte doen van een zedenmisdrijf. Slachtoffers van verkrachting durven hier vaak pas jaren later over te praten. Tijdsdruk mag dus geen rol spelen en daarom kan verkrachting niet meer verjaren. Dat betekent dat een dader van een verkrachting ook jaren later nog gestraft kan worden. Eerst was dat alleen het geval als het slachtoffer minderjarig was.

Hogere straffen voor seksuele misdrijven
Voor verschillende seksuele misdrijven zijn de maximumstraffen verhoogd:

  • De maximum gevangenisstraf voor verkrachting van een kind jonger dan 12 jaar is verhoogd naar maximaal 15 jaar (voorheen maximaal 12 jaar).
  • De maximum gevangenisstraf voor verkrachting van een kind tussen de 12 en 16 jaar is verhoogd naar maximaal 12 jaar (voorheen maximaal 8 jaar).
  • Voor kinderpornografie is de maximum gevangenisstraf verhoogd naar 6 jaar (voorheen maximaal 4 jaar).

Het was al strafbaar om seksueel beeldmateriaal van iemand te maken en het zonder toestemming te verspreiden. Denk hierbij aan wraakporno. Dit werd gezien als een misdrijf tegen de openbare orde. In de nieuwe wet is het een seksueel misdrijf. Als het gaat om het maken en verspreiden van seksueel beeldmateriaal van minderjarigen, is er sprake van kinderpornografie.

Slachtoffers van seksuele misdrijven kunnen contact opnemen met politie, Centrum Seksueel Geweld en Slachtofferhulp Nederland.

Bekijk ook de video van de Rijksoverheid over de nieuwe wet seksuele misdrijven.

Uitleg nieuwe wet seksuele misdrijven | Video | Rijksoverheid.nl

Bronnen

Wat is er veranderd in de wet? | Wat houdt de nieuwe Wet seksuele misdrijven in? | Met elkaar trekken we de grens
Voorbeelden van strafbaar seksueel grensoverschrijdend gedrag | Wat houdt de nieuwe Wet seksuele misdrijven in? | Met elkaar trekken we de grens
Nieuwe Wet seksuele misdrijven | Seksuele misdrijven | Rijksoverheid.nl
Nieuwe Wet seksuele misdrijven van kracht | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl